معرفی دستگاه فینیشر - ترانشه
در این مقاله به طور کامل دستگاه فینیشر که یکی از تجهیزات ساختمانی است توضیح داده شده است.
یک ماشین یا یک (دستگاه پیمانکار، دستگاه آسفالت، دستگاه سنگ فرش) قطعه‌ای از تجهیزات ساختمانی است که همچنین به عنوان سنگفرش کننده آسفالت معروف هستند، و برای توزیع و گذاشتن آسفالت روی سطحی مانند پل‌ها و جاده‌ها استفاده می‌شوند. از مسائلی که در آسفالت‌کردن معابر بسیار حائز اهمیت می‌باشد، ایجاد سطحی است که در تمامی طول مسیر یکنواخت بوده و به‌صورت به‌هم‌پیوسته و یکدست بدون هیچ‌گونه ترک‌خوردگی، فرورفتگی یا برآمدگی باشد. فینیشر آسفالت ماشینی است که برای رسیدن به این منظور مورداستفاده قرار می‌گیرد. فینیشر آسفالت ماشینی است که برای پخش مخلوط آسفالت، به‌صورت کاملاً صاف و یکدست، روی سطح زمین به‌کار می‌رود. به این ترتیب که مخلوط آماده‌شدۀ آسفالت به آن تحویل داده می‌شود و ماشین آن را به‌صورت نواری با پهنا و ضخامت از قبل تعیین شده، که توسط اپراتور قابل‌تنظیم می‌باشد، روی سطح ریخته و مسیر را برای عبور غلتک آماده می‌کند. اجزای سازنده دستگاه آسفالت شامل یک تراکتور یا ماشین آلات دیگر برای پیشبرد آن، یک موتور شامل درایوهای هیدرولیک و کنترل، یا چرخ‌های محرک، یا یک قیف برای دریافت آسفالت، نوار نقاله‌های فیدر و دستگاه‌های فشار توزیع شده است.
ساختار فینیشر
در مجموع این دستگاه شامل دو قسمت می‌باشد. یک قسمت آن که در ناحیه جلو قرار دارد جام نامیده می‌شود که آسفالت گرم و آماده بوسیله کامیون در آن تخلیه می‌گردد. قسمت دوم آن شامل موتور و غلطک مسطح می‌باشد .در پشت این دستگاه‌ها مخزنی وجود دارد که وظیفه آن بارگیری موادی است که کامیون‌ها در آن تخلیه می‌کنند و در قسمت جلویی آن نیز صفحه‌ای عریض نصب شده است که در اصطلاح به آن هد می‌گویند وکار آن پخش کردن مواد قیری به صورت یکسان بر روی سطح زمین می‌باشد. باید به این نکته نیز توجه کرد که فینیشر علاوه بر پخش آسفالت در ریختن بتن و مواد پلیمری نیز کاربرد دارد .عملکرد این دستگاه را می‌توان به این صورت خلاصه نمود که ابتدا آسفالت گرم و آماده از شکاف طولی زیر جام به جلو انتقال می‌یابد.سپس آسفالت در اندازه مشخص از جام و زیر غلطک‌های طولی خارج گردیده و به وسیله غلطک در مسیر فشرده می‌گردد. ارتفاع آسفالت جاده قبلا به اندازه معلوم وسیله غلطک‌های طولی تعیین می‌شود .
طریقه استفاده از فینیشر
قدرت فینیشرها نیز متفاوت است ولی اگر تقریبی از آن بدست بیاوریم شامل ۴۵ الی ۱۸۰ اسب بخار می‌باشد و ظرفیت جدیدترین نوع این ماشین‌ها نیز حدود ۱۰ متر مکعب جام و در وزن‌های ۳۵تن در ۹ چرخ می‌باشد . ضخامتی که ما می‌توانیم آسفالت را بر روی زمین پخش کنیم متغییر می‌باشد و در جدیدترین مدل فینیشرها امکان پخش کردن ۳۰ سانتیمتر آسفالت فراهم شده است که با توجه به محل کار می‌توانیم به صورت دستی ضخامت آسفالت ریزی را تغییر دهیم . به جز موارد کوچک اساساً عملیات توسط دو نفر انجام می‌شود، راننده برای اداره وسیله نقلیه و کارگران که برای کار کردن با دستگاه و ادامه عملیات برای سنگ فرش جاده تقسیم شده‌اند، وسایل نقلیه با توجه به عرض سنگفرش (جاده )طبقه بندی می‌شوند، برخی از وسایل نقلیه بزرگ دارای عرض نوار 9 تا 12 متر هستند، اما در آسفالت جاده‌ها و پارکینگ‌ها جز در موارد خاص اکثر سایت‌ها از وسایل نقلیه حدود 6 متر استفاده می‌کنند.
انواع فینیشر
فینشر دارای دو نوع کارکرد حرکتی چرخ‌لاستیکی و چرخ‌زنجیری است. و آن‌ها در عملکرد بخش در حال اجرا تفاوت‌هایی دارند.
تفاوت بین فینشر نوع خزنده و نوع چرخ
فینیشرها دارای انواع چرخ‌لاستیکی و چرخ‌زنجیری (رولیک) می باشند. در انواع چرخ‌لاستیکی دو چرخ لاستیکی بادی در عقب دارد که نیروی محرکه را تأمین می‌کند که این چرخ‌ها دقیقاً جلوی اتو واقع شده‌اند. دو جفت چرخ کوچک هم وجود دارد که فرمان‌پذیری ماشین را به‌عهده دارد و به‌صورت هیدرولیکی هدایت می‌شوند و زیر مخزن قرار دارند. تایرهای جلو غیرقابل‌انعطاف و صلب هستند. چرخ‌های زنجیری در تمام طول قسمت کشش گسترده است و وزن روی سطح بسیار گسترده‌ای (در مقایسه با چرخ‌لاستیکی) تقسیم می‌شود.
فینیشر چرخ‌زنجیری برای کارهای عمده و معمولاً در خارج از شهر و همچنین در جاده‌هایی که برای بار اول آسفالت می‌شوند و یا نقاطی که جاده شیب دارد، استفاده می‌شود. در داخل شهر به‌دلیل نیاز به مانور بیشتر از فینیشر چرخ‌لاستیکی استفاده می‌شود. به‌علاوه فینیشر چرخ‌زنجیری نمی‌تواند روی آسفالت حرکت کند و ممکن است آسفالت را تخریب کند. بنابراین در مسیری که اطرافش قبلاً آسفالت شده نمی‌تواند کار کند. بیشتر کارخانه‌های سازندۀ مدل‌های مختلف خود را در دو نوع چرخ‌زنجیری و چرخ‌لاستیکی عرضه می‌کنند. لاستیک‌های فینیشر علاوه بر صلبیت درمقابل حرارت هم مقاوم هستند.
قدرت و ظرفیت
در فینیشرها معمولاً مشخصات فنی زیر مهم بوده و در انتخاب و یا خرید آن‌ها مدنظر قرار می‌گیرند:
۱) قدرت فینیشر
قدرت فینیشرها متفاوت می‌باشد و به‌صورت تقریبی فینیشرها در قدرت حدود ۴۵ الی ۱۸۰ اسب بخار موجود می‌باشند.
۲) سرعت ماشین
سرعت کاری فینیشرها از ۰ تا ۳۰ متر بر دقیقه و سرعت سفر آن‌ها در حدود ۵ تا ۱۶ کیلومتر بر ساعت می‌باشد.
۳) ظرفیت دستگاه
ظرفیت دستگاه بیانگر مقدار آسفالتی است که دستگاه قادر به فرش آن در یک ساعت می‌باشد. برخی از ظرفیت‌های رایج فینیشرهای تولیدی، ۱۵۰، ۲۰۰، ۴۰۰ و ۸۰۰ تن بر ساعت می‌باشند.
۴) عرض کار (عرض اتو)
عرض کار با توجه به نوع فینیشر به‌طور معمول در حدود ۲٫۵ تا ۹ متر قابل‌اجرا است. بااین‌حال فینیشرهایی هم وجود دارند که قادر به پخش آسفالت تا عرض ۱۸ متر و حتی بیشتر می‌باشند.
۵)ضخامت آسفالت پخش‌شده
ضخامت آسفالت پخش‌شده قابل‌تنظیم بوده و برخی فینیشرها قادر به پخش آسفالت بیش از ۳۰ میلی‌متر می‌باشند.
۶) ابعاد دستگاه
ابعاد فینیشرها با توجه به انواع آن‌ها متغیر می‌باشد. به‌عنوان مثال ابعاد یک فینیشر معمولی به قرار زیر است:
۵۷۰۰ میلی‌متر طول، ۳۰۰۰ میلی‌متر عرض و ۲۷۰۰ میلی‌متر ارتفاع.
نکاتی که در حین استفاده از فینیشر باید رعایت شود:
۱) در مواقعی که سطح محدود و خاصی موردنظر است یا در هنگام متصل‌کردن قطعات آسفالت، ناظر یا کارگران ماهر باید مسیر را علامت‌گذاری کنند، علامت‌گذاری صحیح و همچنین چک‌کردن مسیر بعد از آسفالت‌کردن از به‌وجودآمدن مسیرهای مواج جلوگیری می‌کند.
۲) برای تنظیم یا تغییر ضخامت آسفالت بهتر است قبل از شروع کار تنظیمات ماشین انجام شود. تغییر ضخامت در حلزونی‌ها سریع‌تر و راحت‌تر از اتو انجام می‌شود.
۳) پخش مخلوط آسفالتی باید در شرایط جوی مناسب انجام گیرد. درجه حرارت محیط و آمادگی سطح راه از هر نظر باید برای عملیات مناسب باشد. در بارندگی یا روی سطوح سرد و مرطوب، نمی‌توان به پخش آسفالت اقدام نمود. مطابق آیین‌نامۀ روسازی آسفالتی راه‌های ایران، نشریۀ شمارۀ ۲۳۴ دفتر امور فنی، حداقل درجه حرارت هوا برای پخش آسفالت ۱۰ درجۀ سانتی‌گراد و درجه حرارت هوا در موقع پخش رویه باید ۲۵ درجۀ سانتی‌گراد باشد.
۴) در حالتی که ضخامت زیاد باشد این کار باید به دفعات انجام گیرد و هر بار ضخامتی ریخته و کوبیده شود تا درنهایت به ضخامت موردنظر دست یابیم، درغیراین‌صورت لایه‌های زیرین آسفالت خوب کوبیده و فشرده نمی‌شوند و سطح دچار تغییرشکل یا ترک‌خوردگی می‌شود. در فواصل میان لایه‌های کوبیده‌شده، برای ریختن لایۀ بعدی آسفالت باید روی سطح قیرپاشی شود (با ماشین قیرپاش یا ملحقات خاص بعضی فینیشرها).
۵) سطوحی که با آسفالت در تماس هستند در هرکدام از ماشین‌های آسفالت بهتر است پس از اتمام کار با آب و صابون یا آب و آهک (یک حجم آهک و سه حجم آب) شسته و کاملاً تمیز شوند تا از فرسایش زودهنگام آن‌ها جلوگیری شود. البته باید دقت کرد که آهک با آسفالت تازه تماس نداشته باشد، زیرا باعث خرابی آن می‌شود.